(پنجابی آکھان)
آہلکیاں دے پنڈ وکھرے نئیں ہوندے.
آپ مویاں بن سورگ نئیں ملدے
آتکاں دے آتک جیہے ماپے تیہے جاتک
آٹا گوندیاں ہلدی کیوں ایں
آپ کچجی دھیاں پتراں کجی
آٹے دی بلی بناواں میاؤں کون کرے
آیا کتا کھا گیا توں بیٹھی ٹول بجا۔
آدمی چہرے مہرے توں پہچانی دا اے
آندراں پکھیاں تے مچھاں تے چول
آئی موج فقیر دی لائی چگی نوں اگ۔
آدمیاں نوں آدمی ملدے نے کھؤاں نوں کھؤ نئیں ملدے۔
آساں دے پند لمبے
آدمی بلبلا اے پانی دا
آئی وساکھی کنکاں دی مک گئی راکھی
آنڈے کتھے تے کڑ کڑ کتھے
آئی بسنت پالا اڑنت۔
آئی تے روزی نئیں تے روزہ
آیا ماما گجنا ان پانی سنگنا
آولیاں دا کھادا تے سیانیاں دا آکھا پچھوں سواد دیندا اے
ا
اک بڑھاپا سو سیاپا.
اک کلا دو گیاراں
اکڑ پھوں تے فٹے منہ۔
اوکھے ویلے لئی ڈبے کنج کے رکھو
ابھرویاں نہ تتے لہندے کیں تپسی
اپنا آپ گوائیے تاں پیارا پائیے۔
اپنا پت پرایا ٹٹکا
اپنا گڑ وی شریکاں کولوں چوری کھائیدا اے
اپنا لہو پگلنا نئیں ریندا
اپنا مارے گا تے چھاویں ای سٹے گا
اپنا مکان کوٹ سمان
اپنی اکھ پرایا ڈیلا
‘اپنی پت اپنے ہتھ
اپنے ڈنڈاں دا زور ای کم آندا اے
اپنے گھر کوئی چھج وجاۓ کوئی چھاننی کسے نوں کی
اتوں آلے بھولے تے وچوں عیب دے گولے
اتوں میاں تسبیح وچوں میاں کسبی
اٹاں نال پکوڑے نئیں کھائی دے۔
اٹھ سکاں نا تے فٹے منہ گوڈیاں دا
اج دی اج تے کل دی کل
اجڑی مسیت تے گالڑ امام۔
اپنا پت پرایا پرکٹ۔
اپنا پلا چاواں تے آپ ننگی ہوواں
اپنا کن ویکھیے کتے مگر نا پجیے
اپنا کیتا اپنے اگے۔
اوکھ نال سوکھ اے۔
اوہ دن ڈبا جدن کوڑی چڑّھیا کبّا۔
اجڑے باغاں دے گالڑ پٹواری
اجے ڈلے بیراں دا کج نئیں بگڑیا
اچی لمی پتلی کنڑی کمر جیندی لک عورت اے صفاتاں گھوڑی چوڑ چپت
ادھار لیا تے متھے لگناں گیا
افسر دی اگاڑی تے گھوڑے دی پچھاڑی بری ہوندی اے
اک چپ سو سکھ
اک متر سو بھرا
اکھاں نوٹیاں ورے لنگ جاندے نے
اگ لین آئی تے گھر والی بن بیٹھی
اللّہ دی لاٹھی بے آواز
اک انّا دوجا کندھاں تے پجے
انّا کتا سائیں نوں پونکے
انیاں اگے رونا
انی نوں گدے دا چاء
اناں ملاں ٹٹی مسیت
ایانے دی یاری سدا خواری
اے کوڑا تے اے مدان
اپنا کعر پاویں ہگ ہگ پعر – پرایا کعر تھک دا وی ڈر
اننا ونڈے ریوڑیاں مڑ مڑ آپنیاں نوں دیوے
ساہ دا کوئی وساہ نہیں
ستے کتے نوں وٹا نئیں ماری دا
سو سیانے اکو مت تے مورکھ وکھو وکھ
جھت پئي تے مت گئی
سو کوہ دریا ستھن موڈیاں تے
مٹھا بول تے موتی رول
بوۓ تے آئی جنج تے ونو کڑی دے کن
جسدے کعر دانے اودے کنولے وی سیانے
جنھے منہ اونیاں گلاں
دھی تریک تے پتر امب
ڈانگ ماریاں پانی دو نئیں ہو جاندا
ب
بال جنجال
بال سب دے سانجھے ہوندے نے
بالاں کولوں شیطان وی ڈر گیا سی
بدو بدی دا سودا نئیں ہوندا
برسے پھگن دون چوگن
برسے چیت ککھ تھوڑے دانے بسیکھ
برے نوں نا مارئے برے دی ماں نوں مارئے
بن سیوا نئیں میوا
پ
پروٹھا کین نال ٹڈ نیئں پردا
پکھی واساں دی کی دیس۔
ت
تاولا سو باولا۔
اٹھ پت تے اٹھاراں پوتے فیر وی بابا کعا کھوتے
مارو گٹے ، جیہڑا کھڑا پٹے
ترڈیاں نوں وی ممے لگ گۓ نیں
ذات دی کوڑ کرلی تے شتیراں نوں جپھے
کعڑے وٹے دا کیہ نیاں ؟
جیدی تیغ اوسے دی دیگ
ویلے دی نماز تے کویلے دیاں ٹکراں
سجن تے اکھاں وچ وی سما جاندے نیں ویری ویہڑے وچ وی نئیں
لائی لگ ناں ہووۓ گہر والا تے چندرا گوانڈ ناں ہووۓ
گل لگنوں جایۓ پر منہ لگنوں ناں جایۓ
ہس دنداں دی پریت ہوندی اے
اپنی مج دا دد سو کوہ تے وی جا پیوی دا اے
نت دا پروہنا ہک دا ساڑ
سڑدیاں نوں ساڑاں گے نت کڑائی چاڑاں گے
بندے دی شکل چنگی ناں ہووۓ تے گل تے چنگی کرنی چائیدی اے
داتری دے اک پاسیوں تے دنیا دے دوۓ پاسیوں دندے
ہتھاں دیاں بنیاں دنداں نال کھولنیاں پیندیاں نیں
جدر پنڈ دا چونا اودر غریب دی وچھی
بٹھھ پیا اوہ سونا جیہڑا کن چیری رکھے
اللہ اللہ کیتی رکھ مال پرایا پیتی رکھ
بندہ بندے دے وس نہ پوے
بالے کوئی تے سیکے کوئی
سنو سب دی کرو اپنی
سوۓ کھوتی تے کلھے کمہار۔
دند گۓ سواد گیا، اکھیاں گیاں جہان گیا
پیٹ ناں پیئاں روٹیاں تے سبے کلاں کھوٹیاں
پہلے سال چٹی دوجے سال ہٹی تیجے سال کھٹی
کچھڑ بال تے شہر ٹنڈورا
لاؤ گٹے جیہڑا کھڑا پٹے۔
واہندیاں دے کھوہ تے ملدیاں دے ساک
واہ میاں دی چاکری، پیٹ بکھا تے گردن آکڑی۔
واگی تراہ دین سائیں نہیں تراہندے
واہ ہل کھا پھل
واہ پیا جانے تے راہ پیا جانے
واہی اوہدی جیدے کھر وچ ڈھگے۔
چ
چار دہیاڑے چیتر دے کدے بکر وال۔
چاکری وچ نابری کی؟
چاکری تھیں گھا کھوترن چنگا۔
چار دناں دا میلہ۔
چاچا آکھیاں پنڈ کوئی نہیں چکدا۔
چار یار اوہ وی بیکار۔
چراغ تھلے ہنیرا۔
چا ادھار گئوں بناواں، شاہوکار دی رن سڑانواں۔
چاتر توں ویری بھلا، مورکھ بھلا نہ میت۔
چرند چرے نہ چرے چرنی پھرے۔
چاچا بابے جیہا بھال ہاں نہ بابے جیہا۔
چاچا ٹکرے بھترئے آں پتہ نہ لگے ترئے آں۔
چاچا چور بھتیجا قاضی۔
چاچا چور تے منجیں سانجھیاں۔
چاچے دی دھی چلی میں کیوں راہواں اکلی۔
چادر ویکھ کے پیر پسارئے۔
چار جنے دا آکھیا بکری کتا ہوۓ۔
چار چوڑے چار سوڑے، دو موٹے دو چھوٹے، گول دم پیٹھ چوڑی اوہ لیا وین کتنا گھوڑی۔
چار دن دی کوتوالی، فیر اوہوایرنبا، پنجالی۔
چار دناں دا میلہ۔
چار دناں دی چاندی مڑہنیری رات۔
چار دیہاڑے چیتر دے کرے بکر وال۔
چار دیہاڑے شوق دے مڑ اوہو کتے بھونکدے۔
چار رکعت نماز ہنیرا، جو حال اگلیاں دا سوای میرا۔
س
سیانے نوں اشارہ مورک نوں پٹھکار
سیانے نال بھیکہ منگ لئ چنگی مورکھ نال راج مندا
سیانے داروسا تے کپاہ دا سوکا چرگا سمجھ وچ آؤندا اے۔
سیانا کاں گونہہ گھاۓ۔
سوۓ کھوتی کلے گھمیاری۔
سوہنی ویکھ کے بلھی بانہہ سرہانے لتاں چلھے
سیال دی اگ ہر کوئی اپنے ول کڈھے
سیوہ نوں میوہ اے
سیہا اٹھیا تے کتیاں ہگن آگیا
سورج تپے کھتی پکے۔
سورک نشانی چار۔
سو دی سنو تے اپنی کرو۔
*م
مت دین والا مندا تے ہتھ دین والا چنگا
متراں نالوں ستراں چنگیاں
مایا تے گیان سبھے عیب چھپان
*ہ
ہیجڑیاں دے کھر بال نہیں جمدے۔
ہسنی گھر وسنی
ہسدیاں ای گھر وسدیاں نیں۔
ہسدا پیو دا روندا ماںدا
Courtesy: Khalil Ojla